Gewetensvolle taal

In deze lessen komen taal en burgerschap bij elkaar. Leerlingen maken op een actieve en onderzoekende manier kennis met de rol van taal en accenten bij het maken van morele keuzes. Het lesmateriaal is opgebouwd uit twee delen. In het eerde deel maken leerlingen op een actieve manier kennis met taal en morele keuzen en wat deze met elkaar te maken hebben. In het tweede deel gaan leerlingen zelf onderzoek doen. Ze herhalen daarbij een echt experiment uit het onderzoek van dr. Susanne Brouwer, maar dan met hun medeleerlingen in plaats van volwassenen. Zo kunnen volwassenen en kinderen mooi met elkaar vergeleken worden.

Voor wie?
Leerlingen uit groep 7 en 8;
Leerlingen in de onderbouw van het VO

Duur
Interactieve les(sen), totaal 3 uur
Onderzoeksles, totaal 2 uur

De lessen in het kort

Deel 1 Interactieve les (ongeveer 3 lesuren)
Eerst maken leerlingen kennis met meertaligheid en accenten. Ze ontdekken van elkaar hoeveel talen ze kennen en of ze accenten in geluidsfragmenten kunnen herkennen. Daarna leren leerlingen over morele dilemma’s en hoe je daarover in gesprek kunt gaan, aan de hand van een filmpje over een gedachte-experiment. Met behulp van de werkvorm beweegredenen onderzoeken de leerlingen ook eigen standpunten bij morele dilemma’s, zowel vanuit de ratio als vanuit het gevoel. Als afsluiting vertelt Susanne Brouwer in een video over haar eigen onderzoek.

Deel 2 Onderzoeksopdracht (ongeveer 2 lesuren)
De leerlingen voeren in groepjes een experiment uit van het onderzoek van Susanne Brouwer. Met behulp van laptops laten de leerlingen hun medeleerlingen uit andere klassen luisteren naar twee morele dilemma’s, ingesproken met of zonder buitenlands accent. Als afsluiting bespreken de onderzoekers met de leerlingen hoe hun onderzoek is gegaan en bekijken ze samen de resultaten. Deze vergelijken ze met de resultaten van Susanne Brouwer in haar eigen onderzoek.

Kinderlezing door Susanne Brouwer

Animatie moreel redeneren

Video’s bij het lesmateriaal. In de lerarenhandleiding wordt hier naar verwezen.

Let op: de lezing is bedoeld voor later in de les, als uitleg wat leerlingen dan zelf al hebben beleefd. Laat deze dus niet aan het begin zien.

Download en print het lespakket

Je kunt hier alle benodigde materialen voor de lessen downloaden om te printen.

Ontwikkeld door

Het project ‘Gewetensvolle taal’ is in het schooljaar 2023-2024 ontwikkeld door de volgende mensen:

Centre for Language Studies van de Radboud Universiteit
Susanne Brouwer, Dalí Chirino en Merel Vermeer

Wetenschapsknooppunt
Jan van Baren-Nawrocka